De betekenis van rechtsstatelijke idealen van de wisselwerking tussen wetgeving en samenleving

De centrale onderzoeksthema's van dit VF-programma regulering en deregulering, mogelijkheden van alternatieven voor en in wetgeving, en mogelijkheden van handhaving van wetgeving worden in dit algemene en ondersteunende deel uitdrukkelijk in de sleutel van rechtsstatelijke idealen geplaatst. Wil men empirische en normatieve uitspraken doen over de wisselwerking van wetgeving en samenleving, dan zijn de vragen op welke wijze wetgeving vorm geeft aan en plaatsvindt in de democratische rechtsstaat natuurlijk altijd al relevant. Dit project heeft tot taak de rechtsstatelijke achtergronden te doordenken, daarbij gebruik te maken van inzichten die in verschillende wetenschappelijke disciplines ontwikkeld worden, en de daar gevonden inzichten toe te spitsen op de praktische problemen die opdoemen wanneer de drie algemene onderzoeksthema's in concrete toepassingen worden onderzocht. Voor zover het de betekenis van wetgeving in de Nederlandse rechtscultuur betreft, vormt dit project een logische voortzetting van en aanvulling op het tot 1996 lopende VF-programma Symboolwerking van wetgeving. Door het gedachtengoed van de rechtsstaat als een vorm van idealisering voor te stellen, waarvan uitwerking plaatsvindt in maatschappelijke discussies inzake vragen van praktisch handelen in politiek en recht, wordt aansluiting gezocht bij het in 1994 aangevraagde Pionier-programma The Importance of Ideals in Law, Morality and Politics.
De maatschappelijke relevantie van dit deelproject binnen het VF-programma moge blijken uit de politieke en maatschappelijke belangstelling voor kwesties van burgerschap en burgerzin, waarbij liberale en communitaristische perspectieven de gemoederen bezighouden (zie over deze discussie de bundel Gedeelde normen? Gemeenschapsdenken en het recht, onder redactie van Van Klink, Van Seters en Witteveen, Zwolle 1993).