Samenhangende rechtsverhoudingen in de logistieke dienst

De logistieke dienstverlening is zeer wezenlijk voor onze economie. Het gaat om een relatief nieuwe en complexe vorm van dienstverlening. Die complexiteit neemt toe naar mate er meerdere (internationale) schakels zijn, waarbij meerdere keren wordt opgeslagen en er wellicht meerdere vervoersmodaliteiten in het spel zijn. De uitbesteding van logistieke activiteiten door het verladend bedrijfsleven is een tendens die wereldwijd speelt en ook om wereldwijde logistieke netwerken vraagt.
In de meest eenvoudige variant, de twee-relatie, ziet een logistiek concept er als volgt uit: de logistieke dienstverlener verbindt zich jegens zijn opdrachtgever tot opslag-en distributie-activiteiten en vaak ook tot een toevoeging van een 'meerwaarde' aan de goederen. Bij deze 'Value Added Logistics' (VAL) moet men denken aan activiteiten als bijvoorbeeld om- en verpakken, sorteren, controleren, assemblage, voorraadbeheer en afwikkeling van (douane)formaliteiten. Bekijkt men het toepasselijke wettelijke (aansprakelijkheids)regime, dan is er ? uitgaande van de toepasselijkheid van Nederlands recht ? sprake van een gemengde overeenkomst. Opslag zal een kernverplichting zijn. Daarmee zit men in de sfeer van bewaarneming. Betrekt men daarbij de VAL-activiteiten, dan zullen mede van toepassing zijn regels inzake opdracht of lastgeving. Daarnaast zal eventueel regelgeving met betrekking tot expeditie of vervoer toepasselijk zijn in het kader van (voor- of na)transport. Zelfs in de twee-relatie is er derhalve sprake van een complex contract, dat vaak over meerdere wettelijke schijven loopt.
In de praktijk wordt een logistiek contract vaak beheerst door algemene voorwaarden. Inmiddels zijn er tal van voorwaarden voor de logistieke dienst, waarin de aansprakelijkheid van de logistieke dienstverlener nader, maar steeds op verschillende wijze, wordt uitgewerkt. Opdrachtgevers in de logistieke dienst worden op die manier met een ondoorzichtig en willekeurig aansprakelijkheidsstelsel geconfronteerd.
Zijn er meerdere logistieke ketens in het spel, dan vertaalt zich dat direct in nog meer vragen van (niet-)aansprakelijkheid. Er ontstaat een keten van meerdere geschakelde, vaak verticale verhoudingen. Een gecentraliseerde aansprakelijkheid, zoals wij die voor bepaalde traditionele onderdelen van het vervoerrecht w�l kennen, ontbreekt voor de logistieke dienst. Dat zet met name de belangen van de gelaedeerde nog meer op de tocht. Wie uit de keten moet hij aanspreken, op welke grondslag, en tot welke mate van aansprakelijkheid kan zijn actie leiden? Bij dit laatste gaat het vooral om de volgende vraag: welk contract moet de gelaedeerde die over zijn eigen contract heen springt tegen zich laten gelden: zijn eigen contract of het contract van de aangevallene?
In het kader van dit onderzoeksproject zal eerst een nadere analyse plaatsvinden van de mogelijke juridische knelpunten bij samenhangende verhoudingen in de logistieke dienst. Vervolgens zal worden gezocht naar oplossingen voor in ieder geval de reeds aangestipte juridische vraagstukken bij dit type samenhangende rechtsverhoudingen, (mede) geredeneerd vanuit een nieuw denken waarin de relativiteit van het begrip contract als exclusieve twee-relatie centraal staat.
De resultaten van het onderzoek zullen worden gepubliceerd door middel van ��n of meer artikelen.