Strafvorderlijke rechtsvinding, mede in Europese context

Aan het Nederlandse strafprocesrecht ligt het legaliteitsbeginsel ten grondslag (art. 1 Sv). Op grond van dit beginsel wordt het strafprocesrecht door de wet genormeerd. De praktijk laat echter zien dat ook de strafrechter een belangrijke taak vervult bij de uitleg en de ontwikkeling van het strafprocesrecht. Sommige onderwerpen worden zelfs eerst in de rechtspraak genormeerd, alvorens een wettelijke regeling tot stand komt. Te denken valt aan het gebruik van verklaringen van zogeheten kroongetuigen. De aanleiding voor rechterlijke rechtsvorming is niet zelden gelegen in de eisen die het EVRM stelt. De strafrechter ziet zich ook geconfronteerd met vragen die rechtstreeks verband houden met Europese regelgeving, bijvoorbeeld wanneer op basis van deze regelgeving de Nederlandse strafwetgeving wordt aangepast. Een verdergaande Europese harmonisatie van strafrechtelijke regelgeving zal tevens de positie van de strafrechter raken, bijvoorbeeld waar het gaat om een gelijke toepassing van geharmoniseerde regelgeving via communautaire figuren als richtlijnconforme interpretatie en directe werking. Deze kwesties roepen alle vragen op met betrekking tot de wijze waarop de rechterlijke rechtsvinding plaatsvindt en de daaraan ten grondslag liggende methoden.

Het deelproject strekt zich tevens uit tot de civiele rechter die een eigen positie in het strafprocesrecht kent. Niet alleen fungeert deze rechter als kort gedingrechter indien er geen (adequate) strafvorderlijke rechtsgang openstaat, ook oordeelt de civiele rechter over de schadeplichtigheid van de Staat wegens de onrechtmatige toepassing van strafvorderlijke dwangmiddelen. Sommige Europese en internationale aangelegenheden, zoals uitleveringen en � in de nabije toekomst � het Europees arrestatiebevel, vallen binnen het toetsingskader van de civiele rechter.

Dit deelonderzoek leent zich voor zowel extern als intern rechtsvergelijkende beschouwingen en vergt naar zijn aard tevens grondslagenonderzoek.