Ambrose's Teaching of the Image of God and the Plotinian Influence

Abstract
Ambrose’s exegesis of Gen. 1:26-27 (‘Let us make mankind in our image, in our likeness...’) involves two ‘images of God’: a human and a divine one. This paper provides a descriptive exposition on Ambrose’s teaching and illustrates how the bishop of Milan believed the two images to be related. His teaching of the image of God reflects his views on the human soul and the relationship of the soul to the body. His interpretation of the divine image of God defends the Nicaean creed, asserting that Christ, the Son of God, is a perfect image of the Father, thus equal in divinity to him. He emphasizes Christ’s role as Creator and as the transformer/re-creator of human images of God. In his perspective, a Christian is engaged in a spiritual journey in which one endeavors to imitate Christ in order to eventually completely image him. Becoming more and more like Christ entails attaining a state of sinlessness, thus a moral imperative to cleanse the soul by developing virtues and reducing vice. One of the ways he illustrates this is with the Stoic term apatheia to which he endows a Christian meaning: that Christ will purify disturbing emotions which could lead to ill deeds or sin.
A number of Platonist elements are echoed in his doctrine, which can be traced to i.a. Plotinus’ Enneads. This study gives a general overview of Ambrose’s engagement with Platonism and the state of scholarship. In addition, it provides numerous examples of how Ambrose used certain Platonist concepts to reinforce his own, such as Plotinus’ theory of Ideas and images, and his accounts of the ascent of the soul to God. This influence is most clearly detectable in Ambrose’s depiction of how the human image of God contemplates the divine. This involves an experience of God and seeing with the eyes of the soul. Many passages from Ambrose’s work are cited in this paper, which will furnish the reader with a good impression of his poetic style and his manner of biblical exegesis.

Ambrosius' exegese van Gen. 1:26-27 (“Laten Wij mensen maken naar Ons beeld, naar Onze gelijkenis...”) omvat twee 'beelden van God': een menselijk en een goddelijk beeld. Dit artikel geeft een descriptieve uiteenzetting over de leer van de bisschop van Milaan en illustreert zijn zienswijze op de relatie tussen de twee beelden. Zijn leer van het beeld van God bevat zijn opvattingen over de menselijke ziel en de relatie van de ziel tot het lichaam. In zijn interpretatie van het goddelijke beeld van God verdedigt Ambrosius de Niceaanse geloofsbelijdenis en stelt daarbij dat Christus, de Zoon van God, een volmaakt beeld van de Vader is en dus in goddelijkheid aan Hem gelijk is. Hij benadrukt de rol van Christus als Schepper en als de transformator/herschepper van menselijke beelden van God. In zijn perspectief zijn christenen bezig met een spirituele reis waarin men Christus probeert na te volgen om uiteindelijk volledig op Hem te gelijken. Imitatio Christi betekent het bereiken van een staat van zondeloosheid, een morele vereiste die men bereikt door de ziel te reinigen, deugden te versterken en ondeugden te verzwakken. Een van de manieren waarop de kerkvader dit illustreert is met de stoïcijnse term apatheia waaraan hij een christelijke betekenis toekent: dat Christus ons van negatieve emoties zuivert die tot verwerpelijke daden of zonden leiden.
In zijn leer klinken Platonische elementen door die terug te voeren zijn op o.a. De Enneaden van Plotinus. Deze studie geeft een algemeen overzicht van Ambrosius' band met het Platonisme en de stand van de wetenschap. Daarnaast geeft die talrijke voorbeelden van hoe Ambrosius bepaalde Platonische concepten gebruikte om zijn eigen opvattingen te versterken, zoals Plotinus' theorie van Ideeën en beelden, en de opstijging van de ziel naar God. Deze invloed is het duidelijkst waarneembaar in Ambrosius' beschrijving van hoe het menselijke beeld van God het goddelijke beeld benadert. Het gaat hierbij om een ervaring van God en een waarneming met de ogen van de ziel. In dit artikel worden veel passages uit het werk van Ambrosius aangehaald, waardoor de lezer een goede indruk krijgt van zijn poëtische stijl en zijn manier van Bijbelse exegese.