Anxious Aesthetics: Memes and Alienation in Digital Capitalism

Tegenwoordig zijn memes voor velen synoniem geworden met online cultuur. Je vindt ze op allerlei online fora, op social media accounts met grote volgers, in de groeps-chat van je familie of op het Twitter-account van een politicus. Het concept van de meme is geëvolueerd naarmate de memecultuur steeds meer in ons leven is ingebed en memes zijn opgeklommen van digitale frivoliteiten tot serieuze politieke macht. Memes maken deel uit van een digitale cultuur die, in zijn opkomst en ontwikkeling, waardevolle sporen bevat van een belangrijke sociologische verschuiving. "Anxious Aesthetics: Memes and Alienation in Digital Capitalism" plaatst memes binnen de dialectiek tussen ontwikkelingen in de politieke economie en esthetische vorm.

Het object van studie zijn hier de esthetische vormen die online zijn ontstaan door de deelname van het publiek aan digitale beelden, maar ook de bredere culturele structuren die de voorwaarden voor deze deelname hebben geschapen. De context van digitaal kapitalisme en platformisering vormen de basis van deze ondervraging van de rol van het beeld, evenals de subjectiviteiten van digitale gebruikers die onweerlegbaar zijn beïnvloed door de consumptie van een onophoudelijke stroom beelden. Door de lens van digitale etnografie biedt dit proefschrift inzichten in de nuances, ironisch, esthetisch of platform-gebaseerd, van subculturele meme-producerende gemeenschappen. Het analyseert depressie-memes, gedegradeerde memes, toekomst kompas-memes en de bredere culturele structuren die hun esthetiek hebben beïnvloed, zoals afval, verval, glitch, kitsch, cute en cringe. Participatie, remix en editing zijn allemaal esthetische modi die een spoor achterlaten van de betrokkenheid van het publiek bij het online produceren en verspreiden van kunst en culturele objecten, maar ze vormen ook nieuwe esthetische vormen op zich.

Dit interdisciplinaire proefschrift levert een bijdrage aan de vakgebieden van de visuele cultuur, mediastudies, kritische theorie en politieke filosofie door het opkomende politieke potentieel te onderzoeken van nieuwe esthetische vormen die door het circulationisme in het digitale kapitalisme zijn ontstaan. De conclusie is dat de digitale culturele economie en het genetwerkte beeld een culturele, technologische en sociaal-politieke verschuiving vertegenwoordigen in de manier waarop we ons bezighouden met en deelnemen aan esthetiek, maar ook in het discours van representatie dat altijd een pijler van onze samenleving is geweest. In de toekomst moeten we de nieuwe esthetische vormen die online ontstaan zien als een waardevolle vorm van representatie, en blijven observeren hoe ze omgaan met de spanning tussen digitaal kapitalisme en gebruikers.

_

Nowadays, memes have become synonymous with online culture for many. They can be found on online forums of all kinds, on social media accounts with mass followings, in your family’s group chat or on a politician’s Twitter account. The concept of the meme has evolved as meme culture has become increasingly embedded in our lives, and memes have graduated from digital frivolities to having serious political power. Memes are part and parcel of a digital culture which, in its emergence and development, contains valuable traces of a significant sociological shift. “Anxious Aesthetics: Memes and Alienation in Digital Capitalism” places memes within the dialectic between developments in the political economy and aesthetic form.

This thesis analyses the aesthetic forms that have emerged online due to the participation of the public in digital images, but also the wider cultural structures that have birthed the conditions for this participation. The context of digital capitalism and platformisation form the basis of this interrogation of the role of the image, as well as the subjectivities of digital users that have been irrefutably influenced by the consumption of a ceaseless flow of images. Through the lens of digital ethnography, this thesis offers insights into the nuances, ironic, aesthetic or platform-based, of subcultural meme-producing communities. It analyses depression memes, degraded memes, future compass memes and the wider cultural structures that influenced their aesthetics such as trash, decay, glitch, kitsch, cute and cringe. Participation, remix and editing are all aesthetic modes that leave a trace of the publics involvement in producing and disseminating art and cultural objects online, but they also constitute new aesthetic forms in their own right.

This interdisciplinary thesis contributes to the field of visual culture, media studies, critical theory and political philosophy by exploring the emergent political potential of new aesthetic forms that have arisen in digital capitalism under the logic of circulationism. It concludes that the digital cultural economy and the networked image represent a cultural, technological and socio-political shift in the way we engage with and participate in aesthetics, but also in the discourse of representation that has been a pillar of our society. Going forward, we must take the new aesthetic forms emerging online as a valuable form of representation, and continue to observe how they negotiate the tension between digital capitalism and users.