Benjamin Constant. Ontdekker van de moderne vrijheid

Paul de Hert (Editor), A. Kinneging (Editor), M. Colette (Editor)

Research output: Book/ReportBookScientific

Abstract

In 1806 analyseerde de Zwitsers-Franse politicus, filosoof en essayist Benjamin Constant (1767-1830) de moderne samenleving in zijn bekende boek Principes de politique. Uit dit klassiek geworden werk spreekt Constant’s ambivalentie en gevoel van nuance en subtiliteit. De “moderne” individuele vrijheid en de daarmee samenhangende primauteit van de individuele persoon met zijn privéwereld lijken Constant zo essentieel dat hij deze nieuwe wereld principieel kadert als het ”tijdperk van de individuen. Dit betekent volgens Constant echter niet dat de politieke vrijheid geheel en al overboord moet gegooid worden: wie de politieke vrijheid loochent, loopt het risico om ook zijn individuele vrijheid kwijt te raken. Waarom zouden de machtshebbers zich immers beperken tot het publieke leven en deze individuele vrijheid respecteren? In Benjamin Constant. Uitvinder van de moderne vrijheid komen de verschillende onderwerpen waarmee Constant worstelde aan bod. Constant is de eerste auteur die in Frankrijk de theoretische consequenties uit de revolutionaire ervaring trekt. Op het denken van Rousseau voortbouwend en geïnspireerd door Montesquieu, waarschuwt Constant voor de mogelijke valkuilen en misbruiken van een fundamenteel positief te waarderen principe. Dat de bron van de macht legitiem is (Rousseau’s idee van volkssoevereiniteit) biedt geen garantie tegen misbruiken, wat bij Constant leidt tot de juridische vorming van een terrein waarop de openbare macht geen enkele bevoegdheid kan uitoefenen. Dat de Modernen de individuele vrijheid koesteren vormt voor Constant echter ook een reden tot bezorgdheid en stof tot nadenken: het ontbreken van enthousiasme, pattriotisme en moed is niet iets waar de samenleving zich op mag beroemen. De nieuw verworven vrijheid moet in evenwicht gebracht worden met de zorg om de openbare zaak.
Original languageDutch
PublisherPelckmans
Number of pages240
ISBN (Print)9789028978898
Publication statusPublished - 2015

Cite this