De morele dimensie van estate planning

De coronacrisis geeft het thema fiscale ethiek een bijzondere urgentie. De overheid geeft veel geld uit om bedrijven en andere sectoren van de maatschappij te ondersteunen. De vraag is dan uiteraard: wie draagt wat bij? Wie betaalt loyaal belastingen en wie drukt zich - bijvoorbeeld door uitgekiende estate planning? Wie voelt zich verantwoordelijk voor de ondersteuning van de maatschappij en individueel welzijn via de staat?
In deze bijdrage ga ik in op de noodzaak van vertrouwen in relatie tot het belastingstelsel. Daaraan voorafgaand maak ik een onderscheid tussen twee soorten vertrouwen: vertrouwen op instituties en het vertrouwen in medemensen. Het belastingstelsel is zo’n institutie. Vertrouwen is de kurk waarop een goed functionerend en rechtvaardig belastingsysteem drijft. Bovendien zijn belastingen een moreel fenomeen: zij stellen de overheid in staat belangrijke waarden te realiseren ten behoeve van de maatschappij. Vervolgens zal ik betogen dat fiscaal vertrouwen alleen gedijt als burgers en hun adviseurs accepteren dat zij een (gedeelde) verantwoordelijkheid dragen voor de integriteit van het belastingsysteem. Tot slot wijs ik vanuit dit perspectief op een aantal morele kwesties die bij estate planning kunnen spelen.