Dynamic light and dementia: The impact of dynamic light exposure on sleep and well-being in care and home setting

Ellen van Lieshout-van Dal*

*Corresponding author for this work

Research output: ThesisDoctoral Thesis

225 Downloads (Pure)

Abstract

In Nederland wonen bijna 300.000 mensen met dementie, 70% van hen woont thuis. Het bekendste symptoom is geheugenproblemen. Daarnaast krijgt echter 80- 90% ook last van slaap-, psychische en gedragsproblemen. Medicatie heeft weinig effect en negatieve bijwerkingen. Het is van groot belang te onderzoeken hoe we mensen met dementie op andere manieren kunnen ondersteunen.
Licht is een veelbelovende interventie. Licht zorgt ervoor dat we kunnen zien. Maar heeft ook een grote invloed op onze gezondheid via de biologische klok. Deze wordt gestimuleerd door licht en zorgt ervoor dat een groot aantal essentiële lichaamsprocessen volgens een vast 24-uursritme verloopt.
Mensen met dementie worden vaak aan veel te weinig licht blootgesteld. Dat komt doordat ze minder buiten komen, lichtcondities in woningen en verpleeghuizen vaak slecht zijn, en doordat de ooglens vertroebeld en verstijfd gedurende het verouderingsproces. Dynamisch licht kan een passende oplossing zijn. Dit volgt het ritme van natuurlijk daglicht in lichtintensiteit en kleur. Er zijn onderzoeken die hoopvolle resultaten laten zien, maar vrijwel alle onderzoeken zijn gedaan in verpleeghuizen en niet in de thuissituatie. De vraag voor dit promotieonderzoek was of we met transporteerbare en gebruiksvriendelijke dynamisch lichtsystemen het slaappatroon en psychisch welbevinden van mensen met dementie positief kunnen beïnvloeden.
Er zijn twee studies opgezet. Een klinische studie in een psychiatrisch ziekenhuis en een thuisstudie. In een kliniek is de woonomgeving en het dagritme van deelnemers vrijwel gelijk. In de kliniek werden drie lampen geplaatst, steeds voor een periode van drie weken met blootstelling aan licht en drie weken zonder. Het slaappatroon werd gemeten door een matras met sensoren. Het ontvangen licht werd driemaal daags gemeten met een handmeter. Deelnemers werden aan significant meer licht blootgesteld. Er werd een significante verbetering getoond op het slaappatroon. Ontremd gedrag nam significant af.
In de thuissituatie hebben deelnemers een andere woning en een ander dagritme. Het is een complexe heterogene groep. Eerst werd een onderzoeksdesign ontwikkeld en getest. Per woning werden drie dynamisch lichtlampen geplaatst en het lichtprogramma werd gepersonaliseerd. Lampen werden vier weken geplaatst, vier weken verwijderd, en dit werd herhaald. Het design bleek geschikt en toepasbaar. Deelnemers werden ook thuis blootgesteld aan significant meer licht. Een persoonlijke lichtsensor, gekoppeld aan een app, en een beweegmeter, werden als wearables gebruikt om het ontvangen licht en het slaappatroon te meten. Met vragenlijsten werden symptomen van depressie, angst en agitatie in kaart gebracht. Er werd geen effect aangetoond op het slaappatroon. Een effect op psychisch welbevinden werd wel deels aangetoond. Concluderend: we kunnen mensen met dementie met een transporteerbaar en gebruiksvriendelijk dynamisch lichtsysteem blootstellen aan meer licht. Dit kan een positief effect hebben op slaap en psychisch welbevinden. Dit lijkt vooral zinvol in donkere seizoenen en voor mensen die weinig buiten komen. Daarnaast zijn leefstijladviezen: ga naar buiten, plaats zitmeubilair voor het raam, hou gordijnen en vitrages open. Onderzoek naar technologische interventies bij thuiswonende mensen met dementie is, met wat aanpassingen, mogelijk en zinvol.
Original languageEnglish
QualificationDoctor of Philosophy
Supervisors/Advisors
  • Bongers, Inge, Promotor
  • de Kort, Yvonne, Promotor, External person
  • Snaphaan, Liselore, Co-promotor
  • van Alphen, Bas, Member PhD commission
  • Kort, H.S.M., Member PhD commission, External person
  • Verhey, F.R.J., Member PhD commission, External person
  • de Vugt, M.E., Member PhD commission, External person
  • Wouters, Eveline, Member PhD commission
Award date6 Oct 2023
Place of Publications.l.
Publisher
Print ISBNs978-94-6469-456-7
Publication statusPublished - 6 Oct 2023

Fingerprint

Dive into the research topics of 'Dynamic light and dementia: The impact of dynamic light exposure on sleep and well-being in care and home setting'. Together they form a unique fingerprint.

Cite this