Enkel het Evangelie: Chiara Lubich: leven, werken, spiritualiteit

De naam Chiara Lubich (1920-2008) is niet breed bekend. Toch is deze Italiaanse katholieke vrouw van enorme betekenis geweest in het leven van honderdduizenden mensen. Als sticht¬ster van de wereldwijd verbreide Focolarebeweging inspireerde zij gelovigen van vele kerken en verschillende godsdiensten tot een geloviger leven; niet-gelovigen tot een leven in grotere overeenstemming met de universele waarden van het Evangelie; zij motiveerde kinderen, jongeren en volwassenen, leken, religieuzen en kerkleiders, ondernemers en politici tot een dienstbare en verantwoordelijke inzet voor de gemeenschap en “voor een verenigde wereld”.
Hoe kon uit een jonge onderwijzeres een werk en een gedachtegoed ontstaan met zo’n grote impact in het hier en nu? In zijn proefschrift Enkel het Evangelie. Chiara Lubich: leven, werken, spiritualiteit analyseert Michel Bronzwaer aan de hand van het leven van Chiara Lubich de oorsprong en ontwikkelingsgang van zowel de Focolarebeweging als de nieuwe spiritualiteit die zij voortbracht.

Hij beschrijft hoe de jonge Lubich in het laatste oorlogsjaar, 1944, samen met een groep vrouwen van haar leeftijd, binnen het intens katholieke milieu van de Noord-Italiaanse stad Trente, de beklemming ervoer van een formeel beleefd katholicisme, meer gericht op morele voorschriften dan op een vreugdevol beleven van de bevrijdende boodschap van het Evangelie. Zij maakten van de woorden van het Evangelie de leidraad voor alle aspecten van hun leven. Zij legden zich toe op de zorg voor de armen en zieken van de stad en op de liefde en vergeving naar elkaar. Dit bracht niet alleen een sociale omwenteling teweeg in de stad, maar ook in hun eigen leven. In de eenheid onder elkaar kwam Jezus’ gebed om eenheid – “Vader, mogen zij één zijn zoals Wij één zijn” – tot klaarheid. Dit perspectief van ‘eenheid leven’ op aarde zoals in hemel, maakten zij tot hun missie.
Nog een ander moment uit het leven van Jezus kwam centraal te staan in Lubichs bestaan: de schreeuw van Godverlatenheid van Jezus in zijn laatste levensmomenten aan het kruis: “Mijn God, mijn God, waarom hebt Gij Mij verlaten?” Voor haar waren deze woorden het bewijs van de grootste liefde van een God die mens was geworden om zich te vereenzelvigen met de mens die alle hoop verloren had.
In Jezus’ gebed om eenheid en in zijn schreeuw van verlatenheid zag Chiara Lubich de essentie van diens leven en boodschap. Het werden voor haar de kernpunten die heel het Evangelie verklaren en die aanzetten tot een levensstijl van zelfgave, van eenheid in verscheidenheid en van volharding in situaties van troosteloosheid.

De inzet van de vrouwen, die met iedereen over hun ervaringen met Evangelie spraken, riep in de sterk priesterlijke Kerk van die tijd veel tegenstand op: het was onverteerbaar dat vrouwen over dit soort mysteries spraken en een grote gemeenschap van personen – leken, religieuzen en priesters – rondom zich verzamelden. Aan Lubich werd de leiding van de beweging ontnomen. Twaalf jaar lang moest zij zich op de achtergrond houden. Pas begin jaren zestig kwam een eerste goedkeuring van haar beweging en de erkenning van haar leiderschap. In die jaren ontstonden de eerste contacten met gelovigen van andere christelijke denominaties. Met de expansie van de beweging naar alle continenten ontstond vervolgens ook een band met gelovigen van andere godsdiensten. In 1991 lanceerde Lubich de ‘Economie van gemeenschap’.
In zijn conclusies toont Bronzwaer aan dat het ontstaan van een wereldbeweging en een kerkelijk geaccepteerde spiritualiteit ondenkbaar was buiten de persoonlijkheid van Chiara Lubich. Daarnaast concludeert hij dat de brede verbreiding van de beweging en de door¬wer-king die de spiritualiteit op vele terreinen van maatschappelijk leven kreeg, gezocht moet worden in het universele karakter van de boodschap die de beweging uitdraagt¬. Hij spreekt van een bijzonder ‘productieve spiritualiteit’, omdat deze niet alleen doorwerking krijgt op geestelijk niveau, maar in tal van sociale verbanden.

_

The name Chiara Lubich (1920-2008) may not be widely known, yet this Italian Catholic woman has profoundly impacted the lives of hundreds of thousands. As the founder of the globally spread Focolare movement, she inspired people from various Christian denominations, different religions, and even non-believers to embrace lives aligned with the Gospel and universal human values. She encouraged children, young people, adults, religious men and women, church leaders, entrepreneurs, and politicians to uphold their responsibilities within the community and commit to selfless service in "building a united world."
How did such a worldwide movement and effective spirituality emerge from a young teacher? In his dissertation, Michel Bronzwaer explores Chiara Lubich’s life, tracing the origins and development of the Focolare movement and the new spirituality she created.

Bronzwaer describes how the young Lubich, along with a group of women her age, encountered the stifling constraints of a Catholicism that, during the final years of World War II in the northern Italian city of Trent, often felt overly formal—emphasizing moral rules more than the joyful experience of the Gospel's liberating message. The young women decided to make the words of the Gospel their guide in every aspect of their lives, dedicating themselves to caring for the city's poor and sick, while nurturing love and forgiveness for one another. This radical life not only sparked a small social revolution in the town but also transformed their own lives. The unity they experienced brought Jesus' prayer—"Father, may they be one as We are one"—into sharp focus, and they embraced the perspective of "living unity" on earth as in heaven as their mission.
During this period, another pivotal moment of Jesus’ life became central to Lubich’s existence: his cry of abandonment in the final moments of his life: “My God, my God, why have you forsaken me?” For Lubich, these words reflected the greatest love of a God who became man to identify with those who had lost all hope.
In Jesus' prayer for unity and his cry of desolation, Lubich found the essence of his life and message. These concepts became key to understanding the entire Gospel and provided a path for a lifestyle of dedication to others, unity in diversity, and perseverance in times of despair.

The women's commitment to sharing their experiences with the Gospel faced strong opposition in the male-dominated Church of that era. It was deemed unacceptable for women to speak on such profound mysteries or serve as a source of inspiration for a large community, including priests and religious of many congregations. Lubich was stripped of her leadership and remained in the background for 12 years. It wasn’t until the early 1960s that the Church granted its initial approval of the movement and recognized her leadership. During this period, the first connections with Christians of other denominations began to form. As the movement expanded across continents, relationships with believers of other faiths were established. In 1991, Lubich launched the "Economy of Communion."
In his conclusion, Bronzwaer argues that the emergence of the worldwide Focolare movement and its acceptance by the Catholic Church cannot be understood apart from the unique personality of Chiara Lubich. He further asserts that the global spread and impact of the movement across various sectors of society are rooted in the universal nature of its message. He describes its spirituality as particularly 'productive,' as it not only inspires individual spiritual growth but also drives tangible action in the world, influencing numerous social contexts.