Het complexe krachtenveld van de internationale aanpak van ondermijnende criminaliteit

De aanpak van ondermijnende grensoverschrijdende criminaliteit gaat gepaard met een ingewikkeld samenspel van actoren op regionaal, nationaal en internationaal niveau, zowel beleidsmatig als uitvoerend. In dit artikel schetsen we dit krachtenveld aan de hand van twee casussen: de aanpak van de drugscriminaliteit in het Nederlands-Belgische grensgebied en afvalsmokkel. De casuïstiek laat een verschil zien in dynamiek. Bij de internationale samenwerking op het vlak van de drugscriminaliteit in het grensgebied speelt het regionale
niveau een hoofdrol, zowel beleidsmatig als uitvoerend, en is de sturing door de nationale overheid beperkt. Bij de aanpak van afvalsmokkel hebben daarentegen beleidsambtenaren en uitvoeringsorganisaties op nationaal niveau het voortouw. In beide gevallen treedt de EU op als faciliteerder en aanjager, bijvoorbeeld via informele samenwerkingsnetwerken zoals IMPEL en via de EMPACT-beleidscyclus, waarin uitvoerenden nadrukkelijk betrokken zijn. In de
afgelopen jaren zijn als gevolg van de toepassing van een integrale aanpak ook bestuursrechtelijke en fiscaalrechtelijke instanties bij de grensoverschrijdende bestrijding van georganiseerde ondermijnende criminaliteit betrokken geraakt. De complexiteit van het krachtenveld waarin beleidsmakers en uitvoerders hun weg moeten vinden, is daarmee verder toegenomen.