Het einde van de individualiteit? Groepsprofilering, datamining en de vermeerdering van brute pech en dom geluk

Non-distributieve groepsprofielen zijn profielen die eigenschappen van groepen van mensen weergeven in termen van gemiddelden, kansen, significante verschillen met andere groepen enz. De profielen kunnen verschillende thema's hebben. Je kunt bijvoorbeeld denken aan: beschrijvende en voorspellende profielen over inkomens, leeftijd, kindertal, geboorteland, gezondheidsprognose en koopgedrag. Nu al worden groepsprofielen meer en meer gebruikt voor marketing en verkoop. Ook beleidsmakers laten zich bij het maken van plannen graag leiden door beschrijvende en voorspellende groepsprofielen. De profielen worden verkregen met behulp van matching, profiling en eventueel datamining. Ze worden aangemaakt uit gegevens van allerlei aard en in elk geval voor een deel uit persoonsgegevens. Tijdens de bewerking en na het gereedkomen van de profielen worden de gegevens echter geanonimiseerd. Ze kunnen daardoor niet meer als persoonsgegeven in strikte zin worden aangemerkt. Desalniettemin worden groepsprofielen wel gebruikt alsof het om persoonsgegevens gaat. In feite worden individuen daardoor beoordeeld en behandeld op grond van kenmerken van een groep waartoe zij toevallig behoren, terwijl zij die kenmerken in veel gevallen niet zelf vertonen. Dit artikel is een beredeneerd pleidooi voor de introductie van normen van sociale rechtvaardigheid en voor een verruiming van ons privacybegrip bij de beoordeling van informatie- en communicatietechnologieën.