Het pijnlijke herstel: Deel 2: De fiscale bakermat

Het tweede deel van het rechtshistorische drieluik over het naoorlogse rechtsherstel toont het fiscale landschapen in de jaren voor, in en na de oorlog.
Na een schets van de wijze waarop het fiscale stelsel van de vooroorlogse jaren ingrijpend werd herzien door de Duitse bezetter, wordt geanalyseerd hoe de belastingwetgeving door minister Lieftinck werd ingezet voor de wederopbouw
van Nederland. Essentieel onderdeel van die financiële afrekening met het oorlogsverleden betreft de introductie van twee eenmalige heffingen voor vermogensbezitters: de Vermogensaanwasbelasting en de Vermogensheffing ineens. Deze bijzondere heffingen hebben samen met de bijzondere bevoegdheden van belastingambtenaren het fiscale terrein in de naoorlogse jaren gekleurd, soms op wonderlijke wijze.
Aansluitend wordt de (on)mogelijkheid onderzocht om belasting te heffen over
het vermogen van vijandelijke onderdanen dat op grond van de Besluitwetgeving van rechtswege was overgedragen aan de Nederlandse Staat.
Tot slot richt het onderzoek zich op de bijzonderheden van de fiscale praktijk in deze periode, waarin zowel het werk van belastingambtenaren als het werk van fiscale wetenschappers wordt beschouwd. Een tussenconclusie besluit deze bijdrage.