Let's talk about value: Grasping the concept of value in a population health management context

In de afgelopen decennia is de betaalbaarheid van Westerse zorgsystemen onder druk komen te staan. Dit komt onder andere door een stijging van het aantal mensen met één of meerdere chronische aandoeningen. Deze mensen hebben namelijk voor een langere periode (complexe) zorg en ondersteuning nodig. Daarnaast zijn er veel nieuwe (dure) medicijnen en medische technologieën beschikbaar gekomen. Daarom zijn Westerse landen op zoek naar manieren om de waarde van zorg te verhogen. Dat wil zeggen, aan de vraag naar zorg van de populatie voldoen, en tegelijkertijd de betaalbaarheid van de zorg waarborgen. Een manier om de waarde van de zorg te verhogen is door een intensieve samenwerking van verschillende typen zorgaanbieders, de verzekeraar en gemeenten in regionale initiatieven. Door deze samenwerking kan de zorg worden afgestemd op de vraag van de persoon, zodat hij de zorg ontvangt die nodig is, en onnodige zorg en complicaties door verkeerde of uitgestelde zorg wordt voorkomen. Onderaan de streep zou dit meer gezondheid opleveren, met niet per se hogere uitgaven aan de zorg, waardoor de waarde van zorg verhoogd wordt.

Dit proefschrift gaat in op twee thema’s die in de praktijk spelen in deze regionale samenwerkingen. Ten eerste is er behoefte om de waarde van zorg te kunnen meten. In dit proefschrift is met literatuuronderzoek en empirische studies op basis van gekoppelde (landelijke) datasets verkend hoe waarde van de zorg gemeten kan worden. Uit de analyses blijkt dat het gebruik van bestaande registratiedata kansen biedt voor het meten van waarde van de zorg. Er is veel data over vrijwel alle inwoners van Nederland beschikbaar die op een goed beveiligde manier geanalyseerd kan worden. Gebruik van deze bestaande data heeft als voordeel dat er niet speciaal voor het onderzoek gegevens geregistreerd en verzameld hoeven te worden. Wel zijn er nog vragen ten aanzien van privacy en bevoegdheid om op een grotere schaal van deze data gebruik te kunnen maken. Ook is er behoefte aan aanvullende informatie over bijvoorbeeld zelf gerapporteerde ervaren gezondheid en ervaren kwaliteit van zorg.

Ten tweede is in dit proefschrift gekeken naar alternatieve bekostigingsmodellen om samenwerking in de zorg te bevorderen en de waarde van zorg te vergroten. Uit literatuuronderzoek blijft dat er nog weinig bekend is over de effectiviteit van deze bekostigingsmodellen. Daarnaast blijkt dat het valide kunnen meten van waarde van groot belang is bij het ontwerp en het gebruik van alternatieve bekostigingsmodellen. Alleen dan kunnen de modellen zo worden vormgegeven dat samenwerking gestimuleerd wordt. Daarnaast kan ook dan pas bewijs ontstaan die moet aantonen of dergelijke modellen inderdaad tot meer waarde in de zorg leiden. In de tussentijd verdient het aanbeveling om de bekostigingsmodellen zo transparant mogelijk vorm te geven en om de financiële risico’s voor de zorgaanbieders goed af te stemmen naar de mate van risico die zorgaanbieders willen en kunnen dragen, zodat er een klimaat ontstaat waarin op een veilige manier geëxperimenteerd kan worden.