Liefde, recht, religie: dangerous liaisons

    Research output: Chapter in Book/Report/Conference proceedingChapterScientific

    Abstract

    Deze bijdrage begint bij de spanning tussen rede en wil in de fundering die Tertullianus (ca. 160-220) geeft voor recht en moraal. Tertullianus lijkt een ‘decisionist’; hij lijkt recht en moraal te funderen in Gods soevereine, arbitraire wil. Maar dat is niet terecht. Gods geboden zijn bij hem nog ingebed in een door Gods scheppende wijsheid bepaalde werkelijkheidsorde. Dat verandert in de late middeleeuwen wanneer theologen nadruk leggen op Gods absolute almacht, ook in morele zin, en Gods vrije wil. Dat loopt uit op het moderne politieke soevereiniteitsbegrip van Hobbes dat niet de waarheid maar de wil van de soeverein de wet bepaalt. Het democratisch principe dat de meerderheid beslist, berust hierop. Paul Kahn stelt dat democratie niet alleen ‘rationele rechtvaardigheid’ nodig heeft in de vorm van publieke wetgeving, instituties en morele oordelen, maar ook een zekere ‘buitenrationele wil’ in de vorm van persoonlijke liefde tot en offerbereidheid voor de concrete gemeenschap. De politieke relatie tussen deze rechtvaardigheid en liefde kan verschillende vormen krijgen: ze kunnen elkaar versterken, de eerste kan de tweede bestrijden of omgekeerd, en ten slotte kan de liefde de wet overstijgen. Deze vormen worden in het artikel uitgewerkt. De christelijke, eschatologische hoop is dat de particuliere liefde zich uiteindelijk uitstrekt tot de universele mensheid.
    Original languageDutch
    Title of host publicationGod tussen oorlog en vrede
    Subtitle of host publicationKritische reflecties op de relatie tussen religie en geweld
    EditorsHarm Goris, Frank G. Bosman
    Place of PublicationNijmegen
    PublisherValkhof Pers
    Pages127-152
    Number of pages25
    Publication statusPublished - Mar 2018

    Publication series

    NameAnnalen van het Thijmgenootschap
    Volume106

    Cite this