Maatschappelijke rechtsvorming, Judex educator

De macht van de rechter die een meester der metamorfose is, is de macht van de rechter die Montesquieu `en quelque façon nulle¿ noemde: het vermogen om te interveniëren zonder zelf betrokken te raken. Asscher licht zijn keuze voor het rechterbeeld van de meester der metamorfose ook in die zin toe: de rechter die een meester der metamorfose is `duikt als het ware tussen de partijen op als een schild, een waarborg, om de macht, de vrijheidsbeperking, die de ene partij aan de andere, of die partijen elkaar willen opleggen te toetsen.¿ Het doel van de interventie is dus om de macht die mensen over elkaar en zichzelf uitoefenen te controleren. Asscher nogmaals: `Mensen zijn in beginsel vrij om hun leven in te richten zoals zij willen en dus ook om elkaar aan te doen wat zij willen, maar zij moeten daarbij wel binnen de grenzen van het recht blijven en zij hebben de regels van een eerlijk proces jegens elkaar in acht te nemen.¿ Die spiegel houdt de rechter de partijen voor om zelf uit beeld te verdwijnen wanneer aan beide voorwaarden is voldaan. De rechter die een dergelijke metamorfose kan uitvoeren, heeft zijn werk gedaan als judex educator.