Optimising the impact of ex-post legislative evaluations in healthcare: Bridging the gap between healthcare legislation and practice

Waarom dit onderzoek?
Wetgeving speelt een cruciale rol in de gezondheidszorg. Wetten bepalen bijvoorbeeld hoe patiënten worden beschermd en welke rechten en plichten gelden. Maar werken deze wetten in de praktijk zoals bedoeld? Om dat te beoordelen worden ex-post wetsevaluaties uitgevoerd. Dit proefschrift onderzoekt welke impact wetsevaluaties in de Nederlandse gezondheidszorg hebben en hoe deze impact geoptimaliseerd kan worden, zodat ze niet alleen inzicht geven, maar ook daadwerkelijk bijdragen aan betere wetgeving of de uitvoering van wetgeving.

Hoe is het onderzoek uitgevoerd?
Het onderzoek startte met een uitgebreide internationale literatuurstudie naar de impact van wetsevaluaties. Op basis hiervan werd een conceptueel raamwerk ontwikkeld om de impact van drie wetsevaluaties in de Nederlandse zorgsector te analyseren. Vervolgens werd één van deze cases nader onderzocht om de eerste inzichten te verdiepen.

Waar ontstaat impact van wetsevaluaties?
Uit het onderzoek blijkt dat wetsevaluaties impact kunnen hebben in drie domeinen:
✔ Beleid – Bijvoorbeeld door beleidsaanpassingen of wetswijzigingen.
✔ Politiek – Door politieke besluitvorming te beïnvloeden.
✔ Samenleving – Bijvoorbeeld door verbeteringen in de zorgpraktijk via richtlijnen en protocollen.

Welke factoren bepalen de impact?
De mate van impact wordt beïnvloed door drie belangrijke factoren:
✔ Context – De politieke en maatschappelijke omgeving. Als er weinig aandacht is voor een onderwerp, is de kans kleiner dat een evaluatie effect heeft.
✔ Onderzoekskwaliteit – Onafhankelijke en goed uitgevoerde evaluaties hebben meer kans om serieus genomen te worden.
✔ Interactie met belanghebbenden – Hoe eerder zorgverleners, beleidsmakers en patiënten worden betrokken, hoe groter de kans op daadwerkelijke verbeteringen.

Belangrijkste conclusies
📌 Impact ontstaat niet alleen richting wetgeving, maar ook richting de (zorg)praktijk.
📌 Impact is een proces, geen eindpunt – het begint bij de opzet en loopt door tot de opvolging van aanbevelingen.
📌 Betrokkenheid van belanghebbenden vergroot de kans dat aanbevelingen worden opgevolgd.
📌 Voor doorwerking van evaluatieresultaten in de (zorg)praktijk zijn concrete en praktische aanbevelingen nodig.

Wetsevaluaties bouwen bruggen tussen wetgeving en praktijk
Wetgeving en zorgpraktijk zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Dit proefschrift laat zien dat ex-post wetsevaluaties een belangrijke brug kunnen slaan tussen de wet en praktijk. Door belanghebbenden beter te betrekken en aanbevelingen structureel op te volgen, kunnen we de impact van wetsevaluaties vergroten. Zo zorgen we ervoor dat wetten niet alleen goed bedoeld zijn, maar ook écht goed werken.

__

Why this research?
Legislation plays a crucial role in healthcare. Laws determine, for example, how patients are protected and what rights and obligations apply. But do these laws actually work as intended in practice? To answer this, ex-post legislative evaluations are conducted. This dissertation explores the impact of such evaluations in the Dutch healthcare sector and how this impact can be optimised—so that evaluations not only provide insights but also contribute meaningfully to better legislation and its implementation.

How was the research conducted?
The study began with an extensive international literature review on the impact of legislative evaluations. Based on this, a conceptual framework was developed to analyse the impact of three legislative evaluations in the Dutch healthcare sector. One of these cases was then examined in greater depth to further explore initial findings.

Where does the impact of legislative evaluations arise?
The research shows that legislative evaluations can generate impact in three domains:
✔ Policy – For example, by leading to policy adjustments or legal amendments.
✔ Politics – By influencing political decision-making.
✔ Society – For instance, through improvements in care practice via updated guidelines and protocols.

What factors influence impact?
Three key factors determine the degree of impact:
✔ Context – The political and societal environment. When a topic receives little attention, the likelihood of an evaluation making a difference is lower.
✔ Research quality – Independent and well-executed evaluations are more likely to be taken seriously.
✔ Stakeholder interaction – The earlier care providers, policymakers, and patients are involved, the greater the chance of real improvements.

Key conclusions
📌 Impact does not only relate to legislation, but also extends to healthcare practice.
📌 Impact is a process, not an endpoint—it begins with the design and continues through to the follow-up of recommendations.
📌 Stakeholder involvement increases the likelihood that recommendations will be acted upon.
📌 To ensure that evaluation findings translate into real-world improvements, concrete and practical recommendations are essential.

Legislative evaluations build bridges between law and practice
Legislation and healthcare practice are inextricably linked. This dissertation demonstrates that ex-post legislative evaluations can play a vital bridging role between the legal framework and daily healthcare practice. By engaging stakeholders more effectively and structurally following up on recommendations, we can enhance the impact of these evaluations. This ensures that laws are not only well-intentioned, but also truly effective in practice.