Abstract
Het is onmiskenbaar dat er in het Nederlandse strafrecht veel veranderd is in de laatste dertig
jaar: een verhard strafklimaat, toegenomen strafpopulisme, minder steun voor rehabilitatie en
resocialisatie. Een belangrijke oorzaak voor deze veranderingen wordt gezocht in de opkomst
van de slachtofferbeweging. Een gevolg van de toegenomen aandacht voor het slachtoffer van
een misdrijf en zijn lijden is een evenredig verminderd begrip voor de verdachte c.q. de dader.
In deze bijdrage werkt de auteur uit dat hier gevolg en oorzaak verwisseld worden. Hij stelt
dat de nadruk op (de eigen verantwoordelijkheid van) het individu gevolgen heeft voor de
manier waarop we naar de dader van criminaliteit kijken: ontwikkelingen rondom het
slachtoffer zijn hiervan afgeleid. Deze neo-liberale tendens en het toegenomen belang van
geloven in een rechtvaardige wereld dat haar vergezelt doordesemt het strafpopulisme. Haar
verhouding met het slachtofferbelang is daarentegen bepaald ambivalent. Eventuele winst
voor slachtoffers is bijvangst, geen hoofdzaak, terwijl de victimologische realiteit zich vaak
bijzonder slecht verhoudt met de ‘grote stappen, snel thuis’ aanpak van recht en
rechtvaardigheid die de huidige neo-liberale tijdsgeest kenmerkt.
jaar: een verhard strafklimaat, toegenomen strafpopulisme, minder steun voor rehabilitatie en
resocialisatie. Een belangrijke oorzaak voor deze veranderingen wordt gezocht in de opkomst
van de slachtofferbeweging. Een gevolg van de toegenomen aandacht voor het slachtoffer van
een misdrijf en zijn lijden is een evenredig verminderd begrip voor de verdachte c.q. de dader.
In deze bijdrage werkt de auteur uit dat hier gevolg en oorzaak verwisseld worden. Hij stelt
dat de nadruk op (de eigen verantwoordelijkheid van) het individu gevolgen heeft voor de
manier waarop we naar de dader van criminaliteit kijken: ontwikkelingen rondom het
slachtoffer zijn hiervan afgeleid. Deze neo-liberale tendens en het toegenomen belang van
geloven in een rechtvaardige wereld dat haar vergezelt doordesemt het strafpopulisme. Haar
verhouding met het slachtofferbelang is daarentegen bepaald ambivalent. Eventuele winst
voor slachtoffers is bijvangst, geen hoofdzaak, terwijl de victimologische realiteit zich vaak
bijzonder slecht verhoudt met de ‘grote stappen, snel thuis’ aanpak van recht en
rechtvaardigheid die de huidige neo-liberale tijdsgeest kenmerkt.
| Translated title of the contribution | Victims and developments in criminal justice: Causes or consequences? |
|---|---|
| Original language | Dutch |
| Title of host publication | Hoe te reageren op misdaad? |
| Subtitle of host publication | Op zoek naar de hedendaagse betekenis van preventie, vergelding en herstel |
| Editors | Jannemieke Ouwerkerk, Theo de Wit |
| Place of Publication | Den Haag |
| Publisher | SDU-uitgevers |
| Pages | 67-80 |
| Number of pages | 14 |
| ISBN (Print) | 9789012391900 |
| Publication status | Published - 2013 |