The myth of small data: How to produce small area estimates regarding lifestyle, health and healthcare to support an integrated population-based healthcare. Methods and outcomes

Innovatieve schattingsmethode geeft inzicht in lokale zorgvraag, leefstijl en gezondheid
De Nederlandse gezondheidszorg is van goede kwaliteit, maar slaat een groot gat in de begroting van de overheid. Om de kosten enigszins te temperen is het devies om de zorg beter af te stemmen op de vraag naar zorg en niet visa versa. Daarnaast moet de zorg en dan met name de eerstelijnszorg georganiseerd worden in de buurt en afgestemd zijn op de behoeften van de inwoners. De ontwikkelde innovatieve schattingsmethode kan ingezet worden om een betere afstemming tussen vraag en aanbod op lokaal niveau te faciliteren.
Het afstemmen van de lokale vraag naar zorg op het aanbod van zorg blijkt in de praktijk een complexe zaak. Allereerst zijn er veel partijen mee gemoeid, zoals verzekeraars, gemeenten en zorgverleners. Daarnaast is er een groot verschil in leefstijl, gezondheid en zorgbehoefte tussen buurten. De behoefte aan zorg wordt namelijk sterk beïnvloed door de bevolkingssamenstelling van een buurt. Zo zal een buurt met een hoog percentage ouderen een hogere zorgvraag hebben dan een buurt met een laag percentage ouderen. Bovendien zijn de cijfers over deze verschillen op lokaal niveau niet (makkelijk) voorhanden. Vooral privacy issues spelen een grote rol in de beschikbaarheid van zorggegevens op lokaal niveau.
De schattingsmethode is ontwikkeld om voor alle vier-positie postcodegebieden in Nederland de vraag naar zorg te schatten en daarmee te voorzien in de belangrijke gegevenskloof. De schattingsmethode gebruikt een statistisch model en twee essentiële databestanden. Het eerste databestand bevat voor ieder vier-positie postcodegebied zeven sociaal-demografische kenmerken, zoals de leeftijdssamenstelling, percentage eenpersoonshuishouden en de stedelijkheidsgraad van het gebied. Het tweede databestand bevat een nationale steekproef van zorggegevens of van gegevens over gezondheid en leefstijl. Vervolgens stelt het statistische model de relatie vast tussen de zeven sociaal-demografische kenmerken en de vraag naar zorg of de gezondheidssituatie en de leefstijl van een buurt waarvoor er gegevens voorhanden zijn. Daarna worden de relaties toegepast op de bevolkingssamenstelling van alle vier-positiepostcodegebieden in Nederland.
Het resultaat van de schattingsmethode zijn gegevens voor alle vier-positiepostcode gebieden in Nederland over de vraag naar zorg, de gezondheidssituatie en de leefstijl van het gebied. De gegevens zijn schattingen op basis van de bevolkingssamenstelling en zijn dus niet de werkelijke gegevens. Uit nader onderzoek blijkt dat het verschil tussen de werkelijke cijfers uit medische gegevens van huisartsenpraktijken en de geschatte cijfers groter of kleiner worden door huisartsenpraktijkkenmerken. Zo hebben huisartsenpraktijken met vrouwelijke huisartsen meer consulten dan uit de resultaten van de schattingsmethode blijkt. Ook duale praktijken en praktijken met andere zorgverleners in dienst hebben meer consulten dan verwacht mag worden op basis van de bevolkingssamenstelling.
Lokale schattingen over de vraag naar zorg, gezondheid en leefstijl op basis van de schattingsmethode maken lokale initiatieven voor preventieve interventies mogelijk, net als initiatieven voor lokale gezondheidsbevordering. Daarnaast faciliteren de schattingen een betere afstemming tussen de lokale behoefte aan zorg en het lokale aanbod aan zorg voor goede zorg tegen lagere kosten.