Vreugde en stilte. De spirituele bronnen van paus Franciscus in het jaar 2018

“De nacht loopt ten einde, de dag breekt aan. Laten wij ons dus ontdoen van de werken der duisternis en ons wapenen met het licht.” Met deze woorden van Paulus uit de Romeinenbrief begon paus Franciscus op 21 december 2018 zijn traditionele toespraak tot de curie. Het beeld van de nacht was passend. Het afgelopen jaar werd overschaduwd door een donkere wolk die maar niet wijken wou van seksueel (kinder)misbruik en het toedekken daarvan. Bovendien had de paus nog andere kopzorgen, zoals de daklozen van Rome, vluchtelingen, oorlog en sociale ongelijkheid, ecologie. Er waren natuurlijk ook hoogtepunten, zoals de exhortatie ‘Gaudete et exultate’ over heiligheid als roeping en mogelijkheid voor alle mensen, ook in deze tijd. Vermelding verdienen ook het bezoek aan de Wereldraad van kerken in Genève in juni en de heiligverklaring van Oscar Romero tijdens de jongerensynode in het najaar. Maar het leek toch vooral een donker jaar. Hoe gaat een paus daarmee om? Wat zijn zijn spirituele bronnen? Waar put hij kracht en hoe vindt hij richting? Belangrijke bronnen zijn natuurlijk altijd iemands karakter en zijn biografie. Dit is volstrekt niet de eerste grote crisis in het bestaan van Jorge Bergoglio. Omdat de paus zichzelf regelmatig manifesteert als jezuïet richten we ons in deze bijdrage op een andere bron: de ignatiaanse spiritualiteit.