Work environment in motion: Toward a positive work environment for healthcare professionals

Publiekssamenvatting

De gezondheidszorg staat onder druk door een groeiende vraag naar zorg en een tekort aan zorgmedewerkers. Te veel zorgmedewerkers overwegen hun baan op te zeggen vanwege een negatieve werkomgeving gekenmerkt door bijvoorbeeld een hoge werkdruk, gebrek aan ontwikkelmogelijkheden of ontevredenheid over het leiderschap.

Een oplossing voor deze problemen ligt in het creëren van een positieve werkomgeving voor zorgmedewerkers. Onderzoek laat zien dat een prettige werkomgeving leidt tot meer werktevredenheid, minder personeelsverloop, minder kans op burn-out, en betere zorg voor patiënten. Voor zorgorganisaties is het daarom van belang om systematisch inzicht te verkrijgen in de beleving van de werkomgeving door hun medewerkers en zodoende de juiste verbeteracties te kunnen inzetten.

Dit proefschrift richt zich op het ontwikkelen van een relevant, betrouwbaar en interprofessioneel toepasbaar meetinstrument om de ervaring van de werkomgeving door zorgmedewerkers in Nederlandse ziekenhuizen te meten. Het geselecteerde meetinstrument, de Culture of Care Barometer (CoCB-NL) is vervolgens gevalideerd en ingezet in Nederlandse zorgorganisaties. Het meetinstrument is geschikt om regelmatig te evalueren hoe zorgmedewerkers hun werkomgeving ervaren en helpt organisaties om verbeterpunten te identificeren. Daarnaast is er onderzocht welke elementen in een werkomgeving volgens zorgmedewerkers bijdragen aan een positieve werkomgeving en hoe deze elementen zich ontwikkelen gedurende de tijd en in een veranderende samenleving.
Dit proefschrift bestaat uit vijf studies, die samen vier stappen omvatten:
1. Definiëren van een positieve werkomgeving: Door literatuuronderzoek en interviews met experts en toepassing van een Delphi studie werden 36 belangrijke elementen van een positieve werkomgeving in zorgorganisaties geïdentificeerd.
2. Evalueren van bestaande meetinstrumenten: Door een literatuuronderzoek werden 37 bestaande meetinstrumenten voor het systematisch meten van de ervaring met de werkomgeving geanalyseerd op inhoud, vorm, validiteit en betrouwbaarheid. Hieruit werd de Culture of Care Barometer geselecteerd als het meest geschikt, omdat het geschikt is voor toepassing in een interprofessionele omgeving, beschikt over een voldoende mate van validiteit & betrouwbaarheid en belangrijke elementen van een positieve werkomgeving meet.
3. Validatie van de CoCB-NL: De Culture of Care Barometer is vertaald en getest binnen Nederlandse ziekenhuizen. Uit de studie blijkt dat de CoCB-NL betrouwbaar is voor het meten van de ervaren werkomgeving door zorgmedewerkers werkzaam in Nederlandse ziekenhuizen. Het instrument is in staat om trends en veranderingen te identificeren en daarmee geschikt om toe te passen bij het monitoren van het effect van verbeter acties.
4. Onderzoeken van veranderingen in de werkomgeving: Middels twee kwalitatieve studies zijn veranderingen in de werkomgeving onderzocht. Verpleegkundigen deelden hun ervaringen over hoe hun werkomgeving veranderde tijdens de COVID-19-pandemie. Dit onderzoek toonde aan dat een werkomgeving zelfs in tijden van crisis positief verbeterd kan worden, bijvoorbeeld door goed leiderschap en teamwerk. Een analyse van antwoorden op de open vraag behorende bij de CoCB-NL laat zien dat er verschuiving zit in de elementen in een werkomgeving die zorgmedewerkers van belang vinden. Actuele thema’s in de samenleving, zoals diversiteit en inclusie, worden ook in zorgorganisaties van belang geacht door zorgmedewerkers.

De resultaten van dit proefschrift benadrukken het belang van een positieve werkomgeving voor zorgmedewerkers en bevelen ziekenhuizen aan de CoCB-NL te gebruiken om de werkomgeving regelmatig te evalueren. Dit helpt zorgorganisaties niet alleen om voldoende medewerkers aan te trekken en te behouden, maar ook om de kwaliteit van de zorg voor patiënten te waarborgen.